Wat leert medewerkersonderzoek ons over werkdruk wetenschappers?

De werkdruk onder wetenschappelijk personeel is hoog. Vooral bij medewerkers met een vaste aanstelling, langer dienstverband en hogere leeftijd. Ook een combinatie van meer verschillende taken (onderwijs, onderzoek en/of management) brengt een hogere werkdruk met zich mee. Dat blijkt uit analyses van medewerkersonderzoeken, uitgevoerd op verzoek van de Kamer WO van SoFoKleS.

De onderzoekers, van Effectory en IVA Onderwijs, hebben de databestanden van medewerkersonderzoeken van universiteiten op sectorniveau geanalyseerd. De medewerkersonderzoeken bevatten geen vragen over prestatiedruk, dus zijn ook de analyses gericht op werkdruk en werkstress. Ze geven onder meer inzicht in de mate van werkdruk bij verschillende categorieën wetenschappelijk personeel (bijvoorbeeld mannen en vrouwen, medewerkers met vaste en tijdelijke aanstelling). Ook is een vergelijking gemaakt met andere branches.

Werkdruk en werkstress

Werkdruk is een disbalans tussen de eisen die het werk stelt en de mogelijkheden van de medewerker om aan die eisen tegemoet te komen. Als werkdruk langere tijd aanhoudt en er onvoldoende ruimte is voor herstel, kan dat leiden tot werkstress. Op korte termijn uit zich dat in stressreacties, zoals hoofdpijn, gespannen zijn, piekeren, zich opgejaagd voelen, vermoeidheid, slecht slapen, concentratieproblemen en niet kunnen ontspannen. Op de langere termijn kan dat resulteren in gezondheidsklachten, ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid, een verstoorde werk-privébalans en minder arbeidstevredenheid of -motivatie.

Resultaten analyse

Uit de nadere analyses blijkt onder meer het volgende:

• Medewerkers met een vaste aanstelling, langer dienstverband en van hogere leeftijd blijken een relatief hogere werkdruk te ervaren, terwijl vrouwen en jongere medewerkers met een tijdelijk dienstverband meer werkstress ervaren. De mate waarin medewerkers werkdruk en werkstress ervaren, blijkt onder meer afhankelijk te zijn van de levensfase en de fase van de loopbaan van de wetenschapper.
• Werkdruk hangt ook samen met het profiel van de wetenschappelijk medewerker. Een combinatie van meer verschillende taken (onderwijs, onderzoek en/of management) brengt een hogere werkdruk met zich mee. Ook medewerkers met (alleen) een onderwijstaak ervaren meer werkdruk. Medewerkers met (alleen) een onderzoekstaak daarentegen, ervaren meer loopbaanmogelijkheden en feedback, erkenning en waardering voor hun werk van hun leidinggevende dan medewerkers met een onderwijstaak.
• Wetenschappelijk medewerkers van universiteiten ervaren een hogere werkdruk in vergelijking met heel Nederland en andere branches.

Conclusie

De onderzoekers stellen vast dat prestatiedruk tot uiting komt in een (te) hoge ervaren werkdruk en/of ervaren werkstress. De precieze vorm waarin prestatiedruk/werkdruk tot uitdrukking komt en de mate waarin de wetenschapper daar last van heeft, blijkt afhankelijk te zijn van de fase van de loopbaan en het profiel van de wetenschapper. Meer over de ervaren werkdruk en werkstress per levensfase kunt u lezen in de rapportage ‘Werkdruk en prestatiedruk van wetenschappelijk personeel’.

Vervolg

In 2017 organiseert SoFoKleS een stakeholdersmeeting om meer inzicht te krijgen in:

• wat ertoe doet bij prestatiedruk/werkdruk onder wetenschappers met verschillende profielen en in verschillende levensfasen;
• ‘common ground’ voor mogelijke oplossingsrichtingen en aangrijpingspunten om te komen tot gezonde prestatiedruk/werkdruk;
• mogelijke stappen die SoFoKleS kan nemen om de urgentie en bewustwording van prestatiedruk/werkdruk te vergroten en verbeteringen te faciliteren.

Meer informatie

Lees meer over de uitkomsten van de analyses in de Rapportage Werkdruk en prestatiedruk van het wetenschappelijk personeel.